Las to złożony ekosystem, na który składa się olbrzymia liczba różnych gatunków zwierząt, roślin, grzybów, bakterii i innych organizmów. Im więcej gatunków buduje dany ekosystem leśny tym bardziej jest on trwały. Wszelkie zachwiania proporcji udziału poszczególnych gatunków mogą prowadzić do poważnych zmian a nawet do zaburzenia trwałości lasu.

Do zadań leśników należy miedzy innymi stała obserwacja procesów zachodzących w przyrodzie, co dzięki ich wiedzy na ten temat, pozwala postawić wczesną diagnozę zagrożeń mogących mieć negatywny wpływ na stan lasu.

Nadleśnictwo Siedlce każdego roku podejmuje działania mające na celu zachowanie trwałości lasu oraz zwiększanie jego naturalnej odporności na czynniki szkodotwórcze.

Rodzaje zagrożeń:

1.Biotyczne-powodowane przez szkodliwe owady, grzyby oraz różne gatunki ssaków roślinożernych;

2.Abiotyczne-powodowane przez zjawiska atmosferyczne takie jak silne wiatry, śnieg, ulewne deszcze, wysokie i niskie temperatury;

3.Antropogeniczne-powodowane przez niewłaściwe zachowania człowieka takie jak zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie terenów leśnych, pożary.

Zagrożenia biotyczne

Składają się na nie wszystkie zagrożenia powodowane przez żywe organizmy z wyłączeniem człowieka.

Grzyby

Duży udział wśród lasów Nadleśnictwa Siedlce stanowią drzewostany na gruntach porolnych. Zajmują nieco ponad 1780 ha tj. 25% ogólnej powierzchni nadleśnictwa. Takie drzewostany z uwagi na m.in. ubogą faunę glebową oraz zaburzony układ wierzchnich warstw gleby zagrożone są przez opieńkę oraz hubę korzeniową. Te groźne grzyby powodują zamieranie drzew oraz uniemożliwiają prowadzenia prawidłowej gospodarki leśnej. W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się tych patogenów stosuje się biologiczne metody ochrony lasu np. zabezpieczanie pniaków po ściętych drzewach preparatem PG IBL-Phlebia gigantea oraz mechaniczne takie jak usuwanie i palenia porażonych drzewek w uprawach i młodnikach.

Owady

Owady występujące na terenach leśnych w określonych okolicznościach mogą powodować pojawianie się w nich różnego rodzaju szkód. Dotyczy to wszystkich stadiów rozwojowych drzewostanów. 

Szkodniki upraw i młodników

Najmłodsze pokolenie lasu czyli uprawy w szczególności iglaste (sosna) zagrożone są ze strony owadów z rodziny ryjkowców a szczególnie szeliniaka sosnowca. Aby zapobiec uszkodzeniom i tym samym zapewnić młodemu pokoleniu drzew stabilny rozwój stosowane są różne metody ochrony: mechaniczne tj. okopanie upraw rowkami izolacyjnymi, wykopanie dołków chwytnych, do których dodatkowo wkładane są środki wabiące, a zwabione tam szkodniki są niszczone oraz w ostateczności chemicznie-oprysk zagrożonej powierzchni roztworem insektycydu. W ostatnich latach w uprawach i młodnikach iglastych nasiliły się szkody ze strony smolika znaczonego. Ograniczenie jego liczebności polega na usuwaniu i niszczeniu zasiedlonych drzewek.

Szkodniki pierwotne

Owady atakujące zdrowe drzewa, nieosłabione działaniem żadnych niekorzystnych czynników nazywane są szkodnikami pierwotnymi. Owady te uszkadzają aparat asymilacyjny drzew (liście, igły). Masowe pojawienie się tych owadów może skutkować wystąpieniem poważnych zaburzeń we wzroście drzew a nawet prowadzić do ich zamierania.

Aby zapobiec szkodom w drzewostanach ze strony szkodników pierwotnych (liściożernych) takich jak brudnica mniszka, strzygonia choinówka, poproch cetyniak, boreczniki i zawisak borowiec, każdego roku prowadzone są prace prognostyczne np. liczenie samic brudnicy mniszki podczas przejścia przez zagrożone drzewostany w czasie kulminacji rójki, jesienne poszukiwania zimujących stadiów szkodników sosny. Na podstawie tych prac w razie wystąpienia niekorzystnych prognoz planowane są zabiegi ochronne.

Szkodniki wtórne

Starsze drzewostany, głownie iglaste narażone są na szkody powodowane przez szkodniki wtórne czyli takie, które atakują lasy w chwili kiedy są osłabione np. niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi (susze, podtopienia itp.). Szkodniki wtórne są to owady uszkadzające drewno, należą do nich m.in.: cetyńce, korniki, przypłaszczek granatek oraz owady z rodziny kózkowatych.

Ochrona przed tymi szkodnikami polega głównie na: wyznaczaniu, terminowym usuwaniu i wywożeniu z lasu drzew zasiedlonych, utylizacji resztek poeksploatacyjnych (gałęzi, kory) powstałych podczas pozyskiwania drzew zasiedlonych, terminowym wywozie pozyskanego drewna z lasu, a w razie jego pozostawania w lesie w okresie wiosennym i letnim – korowaniem i wykładaniem pułapek wabiących.

Leśnicy w swojej walce ze szkodnikami mają jednak sprzymierzeńców. Owady są pokarmem wielu gatunków ptaków, które znacząco ograniczają ich liczebność. Aby wspomóc swoich naturalnych sojuszników na terenie Lasów Państwowych wywieszane są budki lęgowe dla różnych gatunków ptaków. Nadleśnictwa co roku je konserwują i w razie konieczności wywieszają nowe. W okresach zimowych, kiedy ptaki potrzebują pomocy człowieka leśnicy je dokarmiają i tym samy pomagają im przetrwać niekorzystny okres.

Roślinożerne ssaki

Las jest miejscem bytowania dzikiej zwierzyny, w ostatnich latach znacząco wzrosło pogłowie jeleni, saren, łosi oraz dzików. Taki stan rzeczy jest przyczyną powstawania szkód w uprawach i młodnikach. Aby umożliwić młodym drzewom wzrost stosuje się różne metody ochrony. Do najskuteczniejszych należą grodzenia upraw, smarowanie sadzonek repelentami (środkami odstraszającymi zwierzęta poprzez zapach lub smak-nie są to środki trujące), zabezpieczanie plastikowymi tubami i osłonkami oraz palikowanie cennych gatunków. W okresie zimowym podczas wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych w młodnikach i starszych drzewostanach pozostawia się ścięte gałęzie tak aby były dostępne dla zwierząt co znacząco ogranicza szkody.

Zagrożenia abiotyczne

Las narażony jest na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych tj. ekstremalne wiatry, śnieg, ulewne deszcze, wysokie i niskie temperatury.Praca leśników skupia się na tym aby zapobiegać lub ograniczać w możliwie największym stopniu szkody przed ich wystąpieniem. Prace hodowlane czy pozyskaniowe zawsze prowadzone są z myślą aby drzewostan był jak najbardziej stabilny. Wzbogaca się składy gatunkowe oraz uzupełnia luki powstałe w drzewostanach. Prace pozyskaniowe m.in. poprzez przerzedzanie drzew mają na celu umocnienie drzewostanu przed szkodliwym działaniem wiatru czy śniegu.

Zagrożenia antropogeniczne

Pożary

Lasy Nadleśnictwa Siedlce charakteryzują się najwyższą, I kategorią zagrożenia pożarowego. Największa ilość pożarów występuje wczesną wiosną z powodu wypalania traw oraz latem ze względu na wysokie temperatury powietrza i niską wilgotność ściółki. Dopiero jesienią wraz ze wzrostem wilgotności oraz spadkiem średniej temperatury dobowej zagrożenie pożarowe znacznie się zmniejsza. 

W wyniku pożarów ekosystemy leśne ponoszą niewymierne straty. W płomieniach giną liczne gatunki zwierząt i roślin.  

Głównym czynnikiem kształtującym zagrożenie pożarowe w poszczególnych porach roku są warunki meteorologiczne, takie jak: opady atmosferyczne, prędkość i kierunek wiatru, natężenie promieniowania słonecznego, temperatury powietrza i wilgotności powietrza. W sezonie palności codziennie określany jest stopień zagrożenia pożarowego, podawany na godz. 9.00  i 13.00. Przy wystąpieniu III (najwyższego) stopnia zagrożenia pożarowego i utrzymującej się przez co najmniej pięć kolejnych dni wilgotności ścioły leśnej mierzonej o godz. 9.00  poniżej 10 proc. nadleśniczy wprowadza zakaz wstępu do lasu.

Przez tereny leśne nadleśnictwa przebiegają ważne szlaki komunikacyjne – drogi krajowe i wojewódzkie oraz linia kolejowa, co przyczynia się do zwiększenia zagrożenia pożarowego. Problemem jest także bliskie sąsiedztwo wsi oraz łąk i pastwisk, z których część jest wiosną wypalana przez miejscową ludność.

Głównym powodem powstawania pożarów lasów są ludzie, ich nierozważne postępowanie aż w 90% przypadków przyczynia się do wybuchu pożaru.

Zgodnie z ustawą o lasach należy przestrzegać następujących zasad:

W lasach oraz na terenach śródleśnych, jak również w odległości do 100 m od granicy lasu, zabrania się działań i czynności mogących wywołać niebezpieczeństwo, a w szczególności:

1) rozniecania ognia poza miejscami wyznaczonymi do tego celu przez właściciela lasu lub nadleśniczego;

2) korzystania z otwartego płomienia;

3) wypalania wierzchniej warstwy gleby i pozostałości roślinnych.

W celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się pożarów, poprzez możliwie jak najszybsze ich wykrywanie w Nadleśnictwie Siedlce działa system ochrony przeciwpożarowej. System ten składa się z punktu alarmowo-dyspozycyjnego zlokalizowanego w biurze nadleśnictwa oraz systemu kamer. Na terenie nadleśnictwa znajdują się trzy wieże obserwacyjne, na których umieszczone są kamery. Obraz z kamer przesyłany jest do punktu alarmowo-dyspozycyjnego, w razie zauważenia pożaru w nim podejmowane są dalsze czynności mające na celu jak najszybsze ugaszenie ognia. W okresie zagrożenia pożarowego tj. od marca do października prowadzone są dyżury ppoż w punkcie alarmowo-dyspozycyjnym, gdy zagrożenie znacząco wzrasta (susza, wysokie temperatury powietrza) dyżury pełnią również pracownicy terenowi tj. leśniczowie i podleśniczowie.  Nadleśnictwo wyposażone jest też w podręczny sprzęt do gaszenia pożarów oraz lekki samochód pożarowy. Na terenie nadleśnictwa zlokalizowana jest sieć punktów czerpania wody oraz dojazdów pożarowych w celu zaopatrzenia wodnego samochodów gaśniczych. Posiadamy też dobrze zorganizowaną łączność bezprzewodową w celu szybkiego reagowania w przypadku wystąpienia pożaru.

Zaśmiecanie

Tereny leśne położone w pobliżu miast i szlaków komunikacyjnych często są zaśmiecane przez ludzi. Nadleśnictwo Siedlce w ciągu całego roku zleca zbieranie śmieci firmom zewnętrznym. Z terenu naszych lasów rok rocznie wywożone jest kilkaset metrów sześciennych śmieci.

Zaśmiecenie wpływa negatywnie na żyjące w lasach organizmy oraz pogarsza walory estetyczne. Niektóre śmieci rozkładają się setki a nawet tysiące lat. Pamiętajmy o tym przebywając w lesie i nie zostawiajmy po sobie znaków naszej obecności. Las powinien zachować swój naturalny charakter, jeżeli będziemy o tym pamiętać będą się nim cieszyć nasze przyszłe pokolenia.